Lokalna Grupa Działania – Pilotażowy program Leader+

Stowarzyszenie Szanse Bezdroży Gmin: Goleniów, Osina, Przybiernów, Stepnica
dziś: Stowarzyszenie Szanse Bezdroży Gmin Powiatu Goleniowskiego

szanse_pasek

Trochę historii
2 listopada 2004 r. – decyzja o podjęciu działań w ramach programu LEADER+ (Dorota Rybarska-Jarosz, Zbigniew Łukaszewski, Krzysztof Zajko)
23 listopada 2004 r. – podpisanie Listu Intencyjnego przez Gminy : Goleniów, Osina, Przybiernów, Stepnica, Stowarzyszenie Odnowy Wsi Grodnica – Kliniska Wielkie, Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne Brama Vitae – Goleniów

Schemat I

29 grudnia 2004 r. – złożenie wniosku w Ministerstwie Rolnictwa w Warszawie (FAPA – Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa). Projekt obejmuje 45.114 osób, przy kosztach kwalifikowanych wynoszących 111.310 zł.
12 sierpnia 2005 r. – podpisanie umowy w Warszawie pomiędzy Gminą Goleniów a FAPA (Nr umowy: L/01/066/2005).
[Obszar partnerstwa „Szanse Bezdroży Gmin: Goleniów, Osina, Przybiernów, Stepnica” – mapa lokalizacja Gminy Goleniów]

Czas – START: Konferencja „Szanse Bezdroży” w Goleniowie, w dniach 19-20 sierpnia 2005 r.

 {morfeo 1}
Seminarium „Leader+ w Polsce i w Europie” w Goleniowie, w dniu 10 września 2005 roku oraz dziesiątki bezpośrednich spotkań we wsiach i gminach

Decyzja o założeniu Stowarzyszenia: 3 listopada 2005 roku

Zebranie założycielskie: 29 listopada 2005 roku

14 marca 2006 r. – Dokonanie wpisu – nr KRS 0000252151

20 marca 2006 r. – kontrola przez FAPA dokumentacji i realizacji projektu – wynik pozytywny

23 marca 2006 r. – złożenie wniosku o płatność końcową w ramach I schematu na kwotę 82.648,36 zł.

31 marca 2006 r. – otrzymanie numeru identyfikacyjnego. REGON: 320178530

28 kwietnia 2006 r. – nadanie NIP: 8561764213

{morfeo 2}

Schemat II

Kwiecień 2007 – Luty 2008 – realizacja projektu na kwotę 744.250 zł na terenie Gmin Goleniów, Osina, Przybiernów, Stepnica

Zadanie zrealizowane w ramach II Schematu:
1. Szkolenia w zakresie pisania projektów dla 180 osób – mieszkańcy zawiązują stowarzyszenia, zaczynają sami pozyskiwać środki finansowe

{morfeo 3}
2. Warsztaty interpersonalne dla 35 osób – nastąpił wzrost wzajemnego zaufania i realizacja działań podejmowanych wspólnie przez grupy wsi
{morfeo 4}
3. 14 warsztatów z rękodzielnictwa i rzemiosła dla 150 osób
(wikliniarstwo, florystyka, estetyzacja wsi, dekorowanie potraw, hodowla ślimaków, decoupage, sianognioty, frywolitki, kurs na kierowników wycieczek szkolnych, gobeliny, obrazy ze skóry, malowanie na szkle, sztuka tworzenia witraży, agroturystyka)
{morfeo 5}
4. Warsztaty „Dobra Praktyka Agroturystyczna” dla 40 osób – przygotowujące do otwarcia działalności
{morfeo 6}
5. Szkolenia w ramach projektu „Wolontariusz – mój przyjaciel” – tworzenie sieci wolontariatu i banków czasu na obszarze LGD – zaangażowanych ponad 800 osób
6. Szkolenia w ramach wspierania niezależnych inicjatyw młodzieży i dorosłych (zgodnych ze ZSROW) – podjęto 20 inicjatyw edukacyjnych, m. in. jazda konna, grupy śpiewacze i inne
{morfeo 7}
7. Przygotowaliśmy dokumentacje i ekspertyzy, związane z Centrum Aktywności Lokalnej w Osinie, stanicy wędkarskiej w Przybiernowie, amfiteatru w Przybiernowie, Centrum Aktywności Regionalnej (LGD) w Danowie, amfiteatru w Stepnicy.
8. Wykonywaliśmy usługi doradcze w zakresie tworzenia grup producenckich, rzemieślniczych, mikro-przedsiębiorstw oraz aplikacji o środki UE i produkcji żywności ekologicznej
9. Wsparliśmy organizację 67 festynów wiejskich
{morfeo 8}
10. Działania promocyjne LGD, w tym: druki ulotek, ogłoszenia w prasie, strona internetowa, materiały promocyjne, np. koszulki, torby, kubki, banery i inne
11. Opracowanie i wytyczenie szlaku rowerowego „Po bezdrożach”. Wykonanie 25 tablic informacyjnych i oznakowanie szlaku
12. Współpraca z LGD w Niemczech i organizacja nauki serowarstwa w Niemczech i Polsce – wyjazdy studyjne
13. Udział w targach – promocja LGD w Szczecinie, Barzkowicach i w Goleniowie
{morfeo 9}
Proces rozszerzania Stowarzyszenia o gminy Nowogard i Maszewo – służyły temu warsztaty, wspólnie tworzone podstawy dla Lokalnej Strategii Rozwoju
{morfeo 10}
Dziś LGD zrzesza w Stowarzyszeniu 60 osób reprezentujących cały Powiat Goleniowski. Swoim działaniem obejmuje 56 519  mieszkańców województwa zachodniopomorskiego.

Ponadto braliśmy udział w konferencjach krajowych i międzynarodowych (Mielno, Barlinek, Kamień Śląski, Pinnow, Criewen, Prenzlau, Templin) oraz organizowaliśmy wyjazdy studyjne (Kotlina Kłodzka).

{morfeo 11}
Więcej

Osiem cech obszaru

Zasoby obszaru wiejskiego, na którym może być stosowana metoda LEADER, obejmuje: zasoby materialne, zasoby ludzkie, gospodarka i miejsca pracy, umiejętności i kompetencje, kultura i tożsamość, zarządzanie i demokracja, wizerunek, relacje zewnętrzne.
Przeanalizowanie tych zasobów i najważniejszych dla lokalnej społeczności wyzwań pozwala na wypracowanie strategii, specyficznej dla tego obszaru. Dzięki bliskim związkom z obszarem i odpowiednią reprezentatywnością różnych środowisk, Lokalna Grupa Działania zajmuje się wdrażaniem takiej strategii. Granice obszaru, na którym ma być wdrożony projekt, niekoniecznie opierają się na podziale administracyjnym, lecz raczej na jednorodności obszaru wiejskiego i możliwości zarządzania projektem. Skala wielkości jest określana jako obszar zamieszkiwany przez 10 000 do 100 000 mieszkańców.
1061535_czech_landscape
Więcej

Siedem zasad

1024277_wheat_in_the_hands
Inicjatywa LEADER może być postrzegana w siedmiu różnych aspektach:
Lokalne podejście ? Oznacza to formułowanie programu rozwoju na podstawie specyficznej sytuacji danego obszaru, jego silnych i słabych stron. Obszar objęty inicjatywą LEADER jest jednorodną jednostką wiejską, charakteryzującą się wewnętrzną spójnością społeczną, wspólną historią i tradycjami, poczuciem jedności itd. Uzasadnienie lokalnego podejścia oparte jest na rosnącej świadomości lokalnych liderów na danym obszarze i znaczenia własnych zasobów w dążeniu do trwałego rozwoju zrównoważonego.
Oddolne podejście ? Zmierza do zachęcenia do partycypacyjnego (opartego na uczestnictwie) sposobu podejmowania decyzji na szczeblu lokalnym we wszystkich aspektach programu rozwoju. Zaangażowanie lokalnych uczestników obejmuje całą wspólnotę, społeczne i gospodarcze grupy interesu i reprezentatywne instytucje publiczne i prywatne. Oddolne podejście opiera się dwóch działaniach (?animacja? i szkolenie lokalnych grup) i pojawia się na różnych etapach programu.
Partnerskie podejście i ?Lokalna grupa działania? (LAG) ? LAG to grupa prywatnych i publicznych uczestników działających jako partnerzy, pracująca nad formułowaniem strategii i planu działań. LAG jest jednym z najbardziej oryginalnych cech inicjatywy LEADER. Złożona z praktyków, posiadająca uprawnienia decyzyjne (osobowość prawna) oraz dość duży budżet Lokalna grupa działania jest przykładem nowego modelu organizacji, która może znacząco wpłynąć na równowagę instytucjonalną i polityczną obszaru. Udział reprezentacji sektora prywatnego jest nie mniejszy niż 50%.
Innowacja ? Chociaż koncepcja LEADER i jej praktyczne wdrażanie są innowacyjne same w sobie, inicjatywa LEADER podkreśla, że konkretne działania także muszą być innowacyjne. Mogą one dotyczyć nowego sposobu promowania lokalnych zasobów, działań służących rozwojowi lokalnemu i nie podejmowanych przez inne programy, działania przynoszące nowe rozwiązania problemów obszarów wiejskich albo przynoszące w efekcie powstanie nowego produktu, nowego procesu, nowej formy organizacyjnej albo rozwój nowego rynku. Innowacja jest wbudowana w różne elementy programu, np. także w rozpowszechnianie informacji do innych grup pragnących czerpać inspirację z dokonań w innych miejscach albo zainteresowanych przyłączeniem się do wspólnego działania. 
Zintegrowane podejście ? Działania i projekty zawarte w planie lokalnego działania są powiązane i koordynowane jako spójna całość. Integracja może dotyczyć działań prowadzonych w jednym sektorze, wszystkich działań lub grup działań albo też ? co najważniejsze ? powiązań pomiędzy różnymi grupami uczestników: gospodarczymi, społecznymi, kulturalnymi, ekologicznymi działającymi na danym obszarze. 
Tworzenie powiązań i współpraca ? sieć powiązań LEADER ma na celu przełamanie izolacji Lokalnych Grup Działania i stworzenie podstaw systemu informacji i analiz poszczególnych działań poprzez ułatwianie wymiany i obiegu informacji o programach rozwoju obszarów wiejskich oraz upowszechnianie lub transfer innowacji.
Lokalne finansowanie i zarządzanie ? Przekazywanie Lokalnym Grupom Działania poważnej odpowiedzialności związanej z podejmowaniem decyzji dotyczących finansowania i zarządzania jest kolejnym elementem podejścia LEADER. Autonomia Lokalnych Grup Działania różni się jednak znacząco w poszczególnych krajach.
Więcej

Cztery główne składniki

CZTERY GŁÓWNE SKŁADNIKI uspołecznionej inicjatywy rozwoju wsi LEADER to:
Zdecentralizowane, zintegrowane, oddolne i lokalne podejście, oparte na:
? skupieniu się korzyściach płynących z kompleksowego podejścia (np. odrzuceniu klasycznych podziałów tematycznych lub sektorowych), 
? umożliwieniu wzajemnego kontaktu różnych sektorom poprzez zastosowanie rozwiązania, które umożliwi lokalnym uczestnikom wyrażanie ich poglądów i pomoc w ukształtowaniu ich roli w rozwoju obszaru, zgodnie z ich własnymi dążeniami i wizją przyszłości, 
Zaangażowanie społeczności:
Zaangażowanie społeczności umożliwia wspólne podejmowanie wyzwań przyszłości poprzez przezwyciężanie apatii i tradycyjnych podziałów, zwalczanie wykluczenia i zapewnianie równowagi pomiędzy metodami rozwiązań, możliwościami i potrzebami wszystkich sektorów lokalnej społeczności. 
Jednoczenie partnerów na szczeblu lokalnym:
LEADER zachęca do budowania nowego partnerstwa i tworzenia nowych lokalnych struktur zarządzania, ułatwia tworzenie nowych form wspólnej organizacji. LEADER skupia się na lokalnym podejściu i zachęca do rozwijania lokalnego systemu rządzenia;
Możliwość praktycznego wdrożenia ukrytych pomysłów:
Procedury wyboru projektu stosowane w inicjatywie LEADER umożliwiają wyłonienie potencjalnych liderów projektu, którzy w przeszłości mogli być przeoczeni, upublicznienie ich pomysłów i kolektywne pozyskanie i zapewnienie wsparcia na ich wdrożenie. LEADER zajmuje się projektami o umiarkowanej skali, może wspierać projekty obarczone pewnym ryzykiem, które zazwyczaj nie znajdują zainteresowania u ?klasycznej? administracji i instytucji finansowych.
Więcej

Uczestnicy

Potencjalnymi uczestnikami lokalnych grup działania są osoby lub ich stowarzyszenia, firmy prywatne i sektor finansowy, instytucje publiczne (lokalne, regionalne, krajowe, europejskie) zajmujące się polityką regionalną, zatrudnieniem, środowiskiem naturalnym, gospodarką, dziedzictwem społecznym i kulturalnym, osadnictwem, koordynacją lokalnej polityki z rozwiązaniami sektorowymi. 
Potencjalni uczestnicy należą do trzech głównych grup:
– ludzie lub stowarzyszenia zaangażowane przede wszystkim w sprawy społeczne, zatrudnienia i jakości życia
– firmy prywatne i sektor finansowy zainteresowane głównie rozwojem firm i zyskiem, jak również dostosowaniem lokalnej gospodarki do wymogów rynkowych
– regionalne, krajowe i europejskie instytucje publiczne zainteresowane polityka regionalną, zatrudnieniem, sprawami środowiska, gospodarki i dziedzictwa społecznego i kulturowego, osiedlaniem nowych mieszkańców i spójnością pomiędzy programami sektorowymi i lokalnymi.
Więcej

Fundusze

813683_accounts_4
Fundusze z programu LEADER+ mogą być przeznaczane na trzy cele:
A. wspomaganie nowoczesnych strategii rozwoju terenów wiejskich 
B. wsparcie dla międzyregionalnych i międzynarodowych projektów współpracy 
C. tworzenie sieci obszarów wiejskich UE – zarówno objętych pomocą LEADER+ jak i nie korzystających z tej pomocy
Z inicjatywy LEADER+ mogą korzystać wszystkie tereny wiejskie Unii Europejskiej. Beneficjentami pomocy są przede wszystkim ?Lokalne Grupy Działania?, czyli związki partnerów publicznych i prywatnych wspólnie podejmujących innowacyjne działania związane z rozwojem obszaru wiejskiego.
Aby skorzystać ze środków LEADER+, lokalna grupa działania, sformalizowane ciało odpowiedzialne za realizację konkretnego projektu, winna przedłożyć strategię dotyczącą jednego tematów :
? Wykorzystanie nowych sposobów i nowych technologii, aby produkty i usługi stały się bardziej konkurencyjne,
? Poprawa jakości życia na obszarach wiejskich; ten temat jest skoncentrowany na innowacjach związanych z dostępem do usług,
? Promocja lokalnych produktów, w szczególności wspieranie wspólnych działań; poprawa dostępu do rynku dla małych podmiotów produkcyjnych,
? Waloryzacja zasobów naturalnych i kulturalnych,
? Tworzenie i przyciąganie nowych podmiotów lokalnych i przedsiębiorstw,
? Projekty dla młodzieży lub kobiet.
Więcej

Realizacja programu

Program jest realizowany od 1991 r., LEADER to czwarty etap tego programu. Poniżej opisano pokrótce dotychczasowe etapy wdrażania programu LEADER:
? LEADER I (1991 – 1994) – sprawdzanie nowego modelu rozwoju obszarów wiejskich, zróżnicowanie gospodarki obszarów wiejskich (nowy model rozwoju obszarów wiejskich polegający na oddolnym i terytorialnym podejściu oraz partnerstwie). 
? LEADER II (1994 – 1999) – upowszechnienie podejścia wg LEADER I na większym obszarze Unii Europejskiej, większy stopień innowacyjności projektów oraz większa integracja działań, wskazywanie na potrzebę współpracy międzyterytorialnej, w tym międzynarodowej. 
? LEADER+ (2000 – 2006) – Schemat I i II, wspomaganie wdrażania nowoczesnych strategii rozwoju terenów wiejskich, współpracy międzynarodowej i tworzenia sieci współpracy. 
? LEADER (2007-2013) – w trakcie realizacji. 
Inicjatywa LEADER+ stanowi kontynuację i rozwinięcie programu LEADER II z lat 1994-1999. LEADER+ wspomaga wdrażanie nowoczesnych strategii rozwoju terenów wiejskich. Program jest finansowany przez Sekcję Orientacji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej. 
LEADER+ jest inicjatywą wspólnotową, czyli programem bezzwrotnej pomocy Unii Europejskiej dla współpracujących ze sobą lokalnych partnerów. Władze lokalne, organizacje pozarządowe, przedsiębiorcy otrzymują pomoc w związku ze zgłaszanymi przez nie projektami rozwoju na obszarach wiejskich.
Cechą inicjatywy wspólnotowej jest to, że ma ona charakter eksperymentalny z punktu widzenia polityk wspólnotowych. Oznacza to, że w wyniku realizacji inicjatywy wspólnotowej w różnych miejscach i uwarunkowaniach pojawiają się nowatorskie metody, sposoby rozwiązywania problemów i to one właśnie mogą w przyszłości wpływać na politykę, jaką prowadzi Unia Europejska w danej dziedzinie.
Więcej

SCHEMAT II

Rrozpoczął się rok po Schemacie I.

Ile: 13,3 mln euro
Dla kogo: utworzone w Schemacie I Lokalne Grupy Działania (LGD)
Na jakie działania:
– wsparcie działalności LGD na rzecz realizacji strategii
– promocja obszarów wiejskich
– mobilizacja ludności do wzięcia aktywnego udziału w procesie rozwoju obszarów wiejskich
– upowszechnianie i wymiana informacji o inicjatywach związanych z aktywizacją ludności wiejskiej
Maksymalne dofinansowanie projektu: 750.000 zł

Więcej

SCHEMAT I

147870_team

Wnioski można było składać do 31 grudnia 2004.

Ile: 5,7 mln euro
Dla kogo:
Samorządy gmin wiejskich, wiejsko-miejskich lub ich związki, osoby prawne: fundacje stowarzyszenia lub ich związki oraz organizacje pozarządowe (inne niż wymienione wyżej)
Na jakie działania:
-wsparcie przygotowania Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich (ZSROW)
– wsparcie procesu tworzenia LGD
-promocja obszarów wiejskich
-mobilizacja ludności do wzięcia aktywnego udziału w procesie rozwoju obszarów wiejskich (działania szkoleniowe, informacyjne, doradcze)
Maksymalne dofinansowanie projektu: 150.000 zł

Więcej

Leader

506284_farmers_fieldDziałanie 2.7. ?Pilotażowy Program Leader +? w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego ?Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006?, ma na celu pobudzenie aktywności środowisk lokalnych i ich zaangażowanie w tworzenie oraz realizację lokalnych strategii rozwoju obszarów wiejskich. 

?Pilotażowy Program Leader +? wdrażany był w ramach dwóch schematów.
Celem Schematu I było tworzenie Lokalnych Grup Działania (LGD) oraz dokonanie, z inicjatywy środowisk lokalnych, analizy możliwości rozwojowych terenów wiejskich i opracowanie na tej podstawie Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich (ZSROW). 

W tym celu, w ramach Schematu I, realizowane były działania szkoleniowe, informacyjne oraz doradcze, służące zaangażowaniu mieszkańców w proces przygotowywania koncepcji rozwoju obszarów wiejskich i tworzenia partnerstw publiczno-prywatnych. 

W ramach Schematu II LGD, posiadające odpowiednie doświadczenie i potencjał administracyjny, niezbędny dla zarządzania środkami publicznymi, wdrażały plany dotyczące realizacji strategii obejmujące promocję obszarów wiejskich i animowanie współpracy partnerów lokalnych. 

Schemat II pozwolił na realizację kompleksowych projektów o charakterze wielosektorowym, uwzględniających w szczególności rozwój turystyki, ochronę oraz promocję środowiska naturalnego, krajobrazu i zasobów historyczno ? kulturowych, popularyzację i rozwój produkcji wyrobów regionalnych, a także działania szkoleniowe.

Więcej